Đo độ mặn hoặc đo hàm lượng muối hòa tan trong nước chiếm một vai trò rất quan trọng. Nước có chứa hàm lượng muối quá cao hoặc quá thấp sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống sinh hoạt cũng như sản xuất của nhiều người. 

Để tìm hiểu rõ hơn về khái niệm này, hãy cùng Thiết bị Hiệp Phát tham khảo bài viết dưới đây.

1. Độ mặn là gì?

Độ mặn hay còn được gọi là độ muối (ký hiệu là S‰ - viết tắt từ chữ salinity – nghĩa là độ mặn) là tổng lượng (tính theo gram) các chất hòa tan chứa trong 1 Kilogram nước.

Độ mặn của nước biển thường được biểu thị bằng đơn vị phần nghìn (ppt) hoặc phần trăm (%). Thường được tính bằng công thức: S‰ = Lượng muối (g)/ Lượng nước biển (Kg).

Độ mặn có vai trò quan trọng trong việc xác định các khía cạnh hóa học và sinh học bên trong nước tự nhiên. Đây cũng là một biến trạng thái nhiệt động lực, bên cạnh hai yếu tố khác là nhiệt độ và áp suất, chi phối mật độ và khả năng nhiệt của nước.

2. Muối - Tác nhân gây ra độ mặn của nước

Độ mặn có trong nước tự nhiên thường có nguồn gốc từ ba nguồn chính: 

Thứ nhất, muối bốc hơi từ đại dương, được mang theo trong các đám mây và ngấm vào đất qua những cơn mưa.

Thứ hai, muối từ đá trong quá trình phân hóa và ngấm vào đất theo thời gian. 

Thứ ba, muốn có thể tồn tại trong các trầm tích do biển rút đi để lại, trong những thời kỳ mặt đất còn thấp hơn nhiều so với mực nước biển.

Thông thường, nồng độ muối trong nước mưa thường có xu hướng cao hơn khi ở gần biển và giảm dần khi đi sâu hơn vào trong đất liền.

3. Phân loại độ mặn của nước 

Độ mặn sơ cấp

Hay còn gọi là độ mặn tự nhiên, bắt nguồn từ sự tích tụ muối sau nhiều năm trong lượng mưa cũng như từ quá trình phong hóa đá. Khi mưa rơi xuống, một số sẽ bốc hơi, một số khác sẽ ngấm vào đất, nước ngầm, hoặc đi theo sông suối ra ngoài đại dương. Trong những giọt mưa rơi xuống này có chứa một hàm lượng muối nhất định. Chúng sẽ ngấm vào đất, nước ngầm, cùng nhiều bề mặt khác, tích tụ trong nhiều năm, sau đó theo các mạch nước ngầm đổ ra sông suối gây mặn.

Độ mặn thứ cấp

Còn gọi là độ mặn vùng đất khô hạn. Được tạo ra khi mực nước ngầm dâng lên, mang theo muối trong quá trình tạo mặn sơ cấp nói trên lên bề mặt. Nguyên nhân đến từ việc cây cối và các thảm thực vật bị dọn sạch, khiến lượng mưa rơi xuống thấm thẳng vào mạch nước ngầm nhiều hơn và khiến mực nước ngầm tăng lên.

Độ mặn cấp ba

Còn gọi là độ mặn thủy lợi, xảy ra khi nước được tưới lại cho cây trồng không được chúng hấp thụ hoàn toàn. Lượng nước tưới dư ấy sẽ len theo rễ cây, thấm vào đất, đi vào mạch nước ngầm, và theo đó chảy vào sông suối và đại dương.

4. Tầm quan trọng của việc đo độ mặn 

Lượng muối trong nước có ảnh hưởng rất lớn đến các loại sinh vật sống trong một vùng nước và ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, phát triển của các loại cây trồng. 

Bên cạnh đó, đo độ mặn nước còn là một phép đo quan trọng trong nước biển hoặc tại những nơi nước ngọt từ sông hoặc suối hòa lẫn với nước biển mặn. Nguyên nhân là bởi mỗi loại sinh vật khác nhau có khả năng sống và tồn tại trong môi trường nước có độ mặn khác nhau. 

Các sinh vật nước mặn có thể tồn tại trong môi trường nước với độ mặn lên tới 40 ppt. Trong khi đó với nhiều sinh vật nước ngọt con số chỉ là không quá 1 ppt.

Hàm lượng muối trong nước còn ảnh hưởng đến nồng độ oxy hòa tan trong nước. Độ hòa tan của oxy trong nước giảm khi lượng muối có dấu hiệu tăng. Ở nước biển mặn, độ hòa tan của Oxy thường thấp hơn khoảng 20% so với trong nước ngọt ở cùng nhiệt độ.

⇒ Việc đo độ mặn là rất cần thiết trong nuôi trồng nông sản và thủy hải sản.

Ngoài ra, việc đo độ mặn nước còn mang đến những lợi ích như:

• Ngăn ngừa tình trạng ăn mòn cơ sở hạ tầng, máy móc, đường xá,...
• Giảm thiểu nguy cơ đất bị nhiễm mặn, nhiễm phèn hay xói mòn, ảnh hưởng đến nuôi trồng nông sản và thủy hải sản.
• Đảm bảo an toàn cho cả đời sống sinh hoạt và sản xuất.

5. Cách đo độ mặn của nước hiệu quả

Độ mặn thường được đo bằng cách áp dụng phép đo độ dẫn điện (EC). Phép đo này được đo bằng cách truyền một dòng điện giữa hai tấm kim loại hoặc điện cực trong mẫu nước để đo dòng chảy giữa các bản dễ dàng như thế nào. Bằng cách sử dụng phép đo này, bạn có thể dễ dàng kiểm định được hàm lượng ion trong nước qua đó đánh giá được hàm lượng muối có trong lượng nước đó.

Hiện nay có rất nhiều thiết bị được sản xuất dành riêng cho việc đo độ mặn trong nước, tiêu biểu nhất là khúc xạ kế đo độ mặn

Đa số các loại khúc xạ kế đều yêu cầu sự đảm bảo về nguồn sáng khi đo. Nguyên nhân là bởi các khúc xạ kế này đo nồng độ muối theo chỉ số khúc xạ.

Hiện nay, có hai loại khúc xạ kế đo nồng độ muối khá phổ biến là khúc xạ kế cơ học và khúc xạ kế kỹ thuật số:

Khúc xạ kế cơ học

Loại khúc xạ kế này dựa trên nguyên lý: ánh sáng có vận tốc khác nhau dựa vào tỷ trọng của môi trường mà nó truyền qua. Ánh sáng sẽ truyền đi nhanh hơn trong một môi trường ít dày đặc và ngược lại. Khi ánh sáng truyền đi trong 2 môi trường có tỉ trọng khác nhau, nó sẽ bị lệch đi một góc. Tia sáng này bị khúc xạ và hiển thị trên thang đo của khúc xạ kế.

Hướng dẫn sử dụng: Nhỏ một vài giọt nước muối lên trên lăng kính ở phía đầu của khúc xạ kế. Để cho đến khi nước không còn bọt khí và phủ đều rồi đậy nắp lăng kính lại. Chỉnh độ diop cho phù hợp rồi đọc kết quả là số vạch chuyển màu trên ống ngắm.

Khúc xạ kế kỹ thuật số

Ngày nay, khúc xạ kế kỹ thuật số đã trở nên thông dụng hơn rất nhiều so với khúc xạ kế cơ học. Ngoài tác dụng đo nồng độ muối một cách chính xác, loại khúc xạ kế này còn bổ sung chức năng tự động bù trừ nhiệt độ đối với mẫu cần đo. Bên cạnh đó, thiết bị này cũng có thể đo được cả chỉ số khúc xạ trong 1 số loại máy chuyên dụng phù hợp với nhu cầu sử dụng.

Hướng dẫn sử dụng: Thao tác đo rất đơn giản. Đầu tiên, nhỏ vài giọt nước muối cần đo lên lăng kính hoặc buồng chứa mẫu. Nhấn phím “Start” trên máy để bắt đầu đo. Cuối cùng, đọc kết quả trên màn hình hiển thị là xong. 

Lưu ý là khi đo xong cần vệ sinh lăng kính sạch sẽ sau đó nhấn phím “Zero” để đưa giá trị ban đầu về 0 và tiếp tục đo mẫu khác. Cần kiểm tra thật kỹ độ chính xác của máy trước khi tiếp tục đo những mẫu tiếp theo.

⇒ Tham khảo cách sử dụng khúc xạ kế cơ học

6. Nơi bán khúc xạ kế đo độ mặn uy tín - chính hãng

Có thể thấy, việc đo độ mặn trong nước có vai trò rất quan trọng trong các ngành sản xuất, nuôi trồng cũng như trong các ngành công nghiệp khác. Việc không đánh giá đúng hàm lượng muối trong nước sẽ có thể gây ra rất nhiều hệ lụy khôn lường.

Công ty TNHH Thiết bị Hiệp Phát chuyên nhập khẩu và phân phối các sản phẩm thiết bị phòng thí nghiệm từ các hãng nổi tiếng trên thế giới. Tại Thiết bị Hiệp Phát, quý khách hàng có thể tìm thấy nhiều loại khúc xạ kế với nhiều chức năng, ứng dụng khác nhau, phù hợp với nhu cầu sử dụng.

Một số dòng sản phẩm khúc xạ kế tại Thiết bị Hiệp Phát:

Khúc xạ kế đo độ mặn của nước (PPT) – 38-26

Khúc xạ kế đo độ mặn của nước (PPT) – 38-26 là loại khúc xạ kế chuyên dụng để đo độ mặn của nước, là sản phẩm của hãng Bellingham Stanley - Thuộc tập đoàn Xylem - Sản xuất tại Anh.

Với các tiêu chí nổi bật như: Màn hình LCD hiển thị kết quả rõ ràng, thiết bị chống nước và chống bụi với cấp bảo vệ IP65, lăng kính bằng thép không gỉ giúp dễ dàng vệ sinh và ổn định nhiệt, cũng như tự động tắt khi không sử dụng để tiết kiệm pin, đây không chỉ là giải pháp đo độ mặn trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, mà còn giúp ích rất nhiều trong các lĩnh vực: nghiên cứu khoa học, giảng dạy, chế biến thực phẩm,...

Khúc xạ kế đo độ mặn nước biển (ppt và SG) – 38-51

Khúc xạ kế đo độ mặn nước biển (ppt và SG) – 38-51 là một sự lựa chọn khác đến từ hãng Bellingham Stanley. Dòng sản phẩm này thường được ứng dụng để đo độ mặn, nước biển với 2 thông số đo PPT và SG giúp đo độ mặn của các hồ nuôi trồng thủy sản nhanh chóng và chính  xác. 

Một vài thông số nổi bật của dòng sản phẩm này:

• Thang đo kép cho PPT và SG
• Màn hình hiển thị LCD
• Thiết bị chống nước với cấp bảo vệ IP65
• Lăng kính bằng vật liệu thép không gỉ
• Ổn định nhiệt độ nhanh chóng cho mẫu đo
• Tùy chọn hiển thị nhiệt độ oC hoặc oF
• Thiết bị tự động tắt để tiết kiệm pin khi không sử dụng

Hy vọng rằng qua bài viết, bạn đã có thể hiểu rõ hơn về khái niệm độ mặn cũng như cách đo lường đại lượng này một cách chính xác. Nếu bạn đang có nhu cầu tìm mua các loại khúc xạ kế đo hàm lượng muối trong nước, hoặc có bất cứ thắc mắc nào trong quá trình sử dụng các loại khúc xạ kế, phân cực kế hay tỷ trọng kế, đừng ngần ngại liên hệ với Thiết bị Hiệp Phát quaHotline: (028) 6287 4765 hoặc Email: sales@thietbihiephat.com để nhận được những tư vấn kịp thời.